|
TASAVVUFUN KONUSU
Tasavvufun
konusu genel anlamda Allâh, varlık ve insandır. Keşf,
ıyan, vecd ve vicdân îtibârıyla Cenâb-ı Hakk'ı zat,
sıfat, şüûn ve fiilleriyle tanımaktır (ma'rifet-i
ilâhiyye). İnsanın rûh ve nefs îtibârıyla yapısı, rûhun
tasfiyesi, nefsin tezkiyesi ve ahlâkın yüceltilmesi
tasavvufun konusudur. Bu yüzden Bâzı mutasavvıflar,
tasavvufun konusunu "tahalluk ve tahakkuk" olarak
özetlemişlerdir. Tahalluk, İslâm ahlâkını öğrenmek,
tahakkuk bunu gerçekleştirip ahlâkî ve mânevî yükseliş
sonucu bâzı tahkîki bilgilere ulaşmaktır. Bir başka
ifâde ile tasavvufun halka dönük olan tarafı tahalluk,
Hakk'a dönük olan ciheti ise tahakkuktur. Cüneyd el-Bağdâdî
"Tasavvuf nedir?" diye sorulduğunda: "Tasavvuf sûfîyâne
hayâtın bir vasfıdır." cevâbını vermişti. "Bu vasıf
Hak'la mı yoksa halkla mı kâimdir?" sorusuna "Hakîkati
Hakk'ın vasfı, resim ve sûreti ise halkın vasfıdır."
diye cevap vererek buna işâret etmiştir.
Rûhun
tasfiyesi, nefsin tezkiyesi ile ahlâkın yüceltilmesi
için gerekli şartlar, mânevî makamlar ve hâller; vecd,
istiğrak, aşk, sevgi, nefret ve kin gibi duygular ve
bunlara dâir bilgiler tasavvufun konusuna dâhildir.
Kâinat
ve varlık da tasavvufun konuları arasında yer alır.
Çünkü tasavvuf, Allâh, insan ve varlık arasındaki ilgiyi
"vahdet-i vücûd", "vahdet-i şühûd" ya da "tevhîd-i
vücûdî ve şühûdî" gibi düşünce sistemleri içinde
inceler. Nitekim ilgili bahislerde görülecektir.1
*
Kaynak: Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar; Prof. Dr.
H. Kamil YILMAZ; Ensar Neşriyat
___________
1.bk. Arvâsî Abdülhakîm, er-Riyâzu't-tasavvufiyye,
s., 24-26
|